Vergi uzmanı Dr. Ozan Bingöl, önümüzdeki üç ayda üretici enflasyonu “sıfır” bile olsa 2023 vergi ve ceza artışlarına temel teşkil edecek 2022 yılı yine değerleme oranının yüzde 117,33 olacağı ihtarında bulundu. Tedbir alınmazsa tarihi artırımlar gelecek.
Üretici fiyat endeksi (ÜFE) temmuzda bir evvelki yılın tıpkı ayına nazaran yüzde 144,61, on iki aylık ortalamalara nazaran yüzde 97,30 artarken, ÜFE’ye endeksli vergi, harç ve cezalara da yeni yılda tarihi artırım gelebilir.
Vergi uzmanı Dr. Ozan Bingöl’ün hesaplamasına nazaran, önümüzdeki üç ayda üretici enflasyonu “sıfır” bile olsa 2023 vergi ve ceza artışlarına temel teşkil edecek 2022 yılı yine değerleme oranı (YDO) yüzde 117,33 olacak.
Bingöl, “Yeniden değerleme oranında tarihi rekor geliyor. Tedbir alınmazsa vergi ve cezalar can yakacak” ikazında bulundu.
EKSİ ENFLASYONDA BİLE YÜZDE 114 OLACAK
Önümüzdeki üç aylık periyotta işlerin çok yolunda gittiği ve her ay yüzde -2 enflasyonun olduğu en optimist senaryo ile işlerin çok daha kötüleştiği ve her ay aylık yüzde 5 enflasyon oranlarının yaşandığı en karamsar senaryo ile bunların ortasındaki öteki oranlara nazaran yapılan simülasyona nazaran ortaya çıkması beklenen 2022 yılı tekrar değerleme oranlarını hesaplayan Bingöl, şöyle devam etti:
“Yaptığımız simülasyona nazaran önümüzdeki ağustos, eylül ve ekim aylarının hepsinde enflasyon oranı sıfır oranında gerçekleşse bile 2022 yılı yine değerleme oranı yüzde 117,33 olacaktır. En makûs senaryoda ise YDO yüzde 124,17 olmaktadır. Münasebetiyle önümüzde yüzde 114,71 ila yüzde 124,17 ortasında çok yüksek oranda yine değerleme sayıları kelam konusu olacaktır.”
YDO NEDİR, NASIL HESAPLANIR, NEDEN KIYMETLİ?
Yeniden değerleme oranının, tekrar değerleme yapılacak yılın ekim ayında bir evvelki yılın birebir devrine nazaran Yurtiçi Üretici Fiyatları Genel Endeksi’nde (Yİ-ÜFE) meydana gelen ortalama fiyat artış oranı olduğunu, bu oranın, ekim ayı enflasyon sayısı da belirli olduğunda hesaplanabilir hale geldiğini hatırlatan Bingöl, vergi, ceza, harç, tarife ve gibisi kalemlere ait maktu meblağlardaki yıllık artışlarda yine değerleme oranının temel alındığına dikkat çekti.
2022 yılı için hesaplanacak ve 2023 vergi, harç ve cezalardaki artışlarda kullanılacak yine değerleme oranının hesaplanması için bilinmesi gereken ağustos, eylül ve ekim ayı enflasyonlarına ait yaptığı projeksiyonlara nazaran, 2022 yılı tekrar değerleme oranının 1984 yılından beri uygulanan ve hesaplanan bu oran açısından yeni rekora ulaşma potansiyelini fazlası ile bünyesinde taşıdığına işaret eden Bingöl, “Mevcut mevzuat ve bilgiler ışığında, 2022 yılı için gerçekleşecek bu kadar yüksek yine değerleme oranı vatandaşın MTV, emlak vergisi ve öteki vergi kalemleri ile harç ve trafik cezaları başta olmak üzeri öbür pek çok idari para cezası ve yüksek araç muayene fiyatları altında ezilmesi manasına gelecektir” sözlerini kullandı.
Dr. Ozan Bingöl
CUMHURBAŞKANININ KİMİ VERGİLERDE YETKİSİ VAR
Cumhurbaşkanının kimi vergi kalemlerinde tekrar değerleme oranının altında yahut üstünde oran belirleme yetkisi bulunduğunu hatırlatan Bingöl, “Ancak, bilhassa cezalar açısından bu türlü bir yetki kelam konusu değildir. Araç muayene fiyatlarında ise bu yetkiyi beş yılda bir çok sonlu olarak kullanabilmektedir” dedi.
Bingöl, Hazine ve Maliye Bakanlığının tekrar değerleme ilgili belirleme değil, ilan etme biçiminde bağlı yetkisi bulunduğunu, ekim ayına ait enflasyon sayılarının açıklanması sonrasında, ekseriyetle kasım ayı içinde bir bildiri ile ilgili yıl tekrar değerleme oranının ilan edildiğini belirtti.
‘KANUNİ DÜZENLEME ŞART’
Vergi ve vergi ile ilgili cezalarda Cumhurbaşkanına genelde geniş yetkiler verildiğini, maktu vergi fiyatları konusunda örneğin Motorlu Taşıtlar Vergisi, Damga Vergisi, Harçlar, Emlak Vergisi, Etraf Paklık Vergisi üzere alanlarda Cumhurbaşkanının geniş yetkileri olduğunu hatırlatan Bingöl, “Bu yetkiler kullanıldığı takdirde yüksek orandaki 2022 yılı tekrar değerleme oranı nedeniyle 2023 yılı vergi ve vergi kanunlarında yer alan cezaların artış oranı düşürülebilir” dedi.
Öte yandan, araç muayene fiyatları, trafik para cezaları ve daha pek çok idari para cezasında Cumhurbaşkanına verilmiş artırma yahut eksiltme yetkisi bulunmadığını, bu nedenle, araç muayene fiyatı ve para cezalarında muazzam artışlar kelam konusu olacağını belirten Bingöl, “Bunu önlemenin tek yolu, mevzuya ait olarak yaşanan harika ekonomik durumu dikkate alan bir yasal düzenleme yapılmasıdır” dedi.