Onur Özgen
Küçücük bir ülke, koskocaman bir ülkeyi bir spor karşılaşmasında mağlup ettiğinde ne olur? Elbette çabucak nüfus ve yüzölçümü karşılaştırmaları yapılır. Dün gece de o denli oldu. Türkiye’nin tarihinde birinci kere kaybettiği Faroe Adaları’ndan nüfus bakımından 1726 kat, yüzölçümü bakımından ise 562 kat büyük olduğunun altı çizildi.
Fakat insanların paha görmediği, toprakların ise nadasa bırakıldığı bir ülkeyseniz, kalabalık bir insan nüfusuna ya da geniş topraklara sahip olmak bir şey tabir etmez. Ve Türkiye ne yazık ki tam olarak bu türlü bir ülke.
Elbette bu, Faroe Adaları’na yenilmenin bir nedeni ya da mazereti değil. Türkiye’nin her kaidede Faroe Adaları’nı mağlup edebilmesi gerek ve dün gece aldığı sonuç kendisi ismine utanç verici. Fakat daha utanç verici olan şey, Türkiye’nin Faroe Adaları, Lüksemburg ve Litvanya’nın yer aldığı bir kümenin düzeyine düşmüş olması. Ve bunun, şu an tenkitlerin odağında olan Stefan Kuntz ile hiçbir ilgisi yok.
Evet, Kuntz’un kusursuz bir teknik yönetici olmadığı bariz. Lakin Türkiye’nin Faroe Adaları’nı yenebilmesi için olağanüstü bir teknik yöneticiye muhtaçlığı yok. Mükemmel futbolculara da gereksinimi yok.
Ancak Türkiye’nin bu düzeylere düşmemesi için daha yeterli futbolcular yetiştirmeye, daha uygun futbolcular yetiştirebilmesi için de daha âlâ bir örgütlenmeye gereksinimi var. Tahminen o vakit daha yeterli teknik yöneticilere de sahip olabilir.
Dün geceki maçın akabinde Kuntz’un söyledikleri, güzelimize gitsin ya da gitmesin, bu açıdan doğruydu:
“Teknik yönetici değişikliğinden kelam etmek kolay. Gerçeklerle yüzleşmek lâzım. Türkiye Ulusal Takımı’nın şu andaki gerçek durumu bu. Hoca değiştirerek şu anki gerçekliğin değişmesini beklemek gerçekçi değil.”
Geçen yıl bu vakitlerde Hollanda’dan altı gol yenirken sorun Şenol Güneş’in çağ dışılığıydı. Gereksinimimizin çağdaş futbolu bilen, bilimsel prosedürlerle çalışan, yeniliklere açık, yabancı bir teknik yönetici olduğu söyleniyordu. Sonuçta de vazifeye Stefan Kuntz getirildi. Bugün ise medyada devanın Sergen Yalçın olduğu söyleniyor.
Oysa yapının tamamı sıkıntılıyken, her seferinde devayı üst yapıdaki değişikliklerde aramak sorunu çözmediği üzere daha da derinleştiriyor.
Meselenin ismini koyarak konuşmak lâzım. Her ne kadar çoğunluk kabul etmek istemese de, Türkiye futbolu 2010’lardan itibaren bir çöküşün içinde. Faroe Adaları yenilgisi ise bu sürecin son durağı. Şimdilik…
Türkiye’de futbolun tabana vurmasının nedenleriyle dürüst bir formda yüzleşilmediği ve ülkenin tüm futbol örgütlenmesi yerle bir edilip tekrar yapılmadığı surece bu çöküş sürecek. Bundan berbatı olmaz denildikçe daha berbatı olacak.
Süper Lig, Avrupa’nın en yaşlı ligi olduğu surece, Avrupa’nın en yaşlı yirmi kadrosundan altısı Harika Lig’den olduğu surece, özkaynak oyuncularına müddet verilmesi konusunda Avrupa’da sondan ikinci olunduğu surece, Güney Kıbrıs ve Yunanistan ile birlikte Avrupa’nın en az yerli oyuncu oynatan üç liginden birine sahip olunduğu surece çöküş katlanarak sürecek (bu son bilgiye bakınca, Yunanistan’ın da Euro 2016 elemelerinde Faroe Adaları’na iki maçta birden kaybedip kümesini sonuncu bitirmesi tesadüf olmasa gerek).
Bu dün gecenin sıkıntısı olmamakla birlikte, Kuntz’un maçın akabinde oyuncu havuzunun darlığından şikâyet etmesi anlamsız değil. Tıpkı şikâyetleri Şenol Güneş de ediyordu. Zira ulusal ekibin, kendisini layıkıyla besleyen bir mahallî ligi bulunmuyor. Bu sorunu da bir evvelki teknik yönetici Mircea Lucescu sık sık lisana getiriyordu. Oyuncuların birçoğunun Avrupa’nın farklı gruplarından geldiğini ve bunun ulusal ekibe avantaj sağlamadığını söylese de bu ikazları futbol kamuoyu tarafından hiç ciddiye alınmamıştı.
Oysa Türkiye’nin futbol tarihinin en başarılı iki turnuvası olan 2002 Dünya Kupası ve Euro 2008’de 23 kişilik takımın 18’i Türkiye’den yetişmişti. Bu sayı dün geceki maçın 23 kişilik takımında ise 13’tü. Üstelik düşüş keşke yalnızca nicelik olarak olsa. Mevcut oyuncular, 2002 ve 2008’deki yerli oyuncuların niteliğinden de çok uzağında. Her ne kadar kısa müddet öncesine dek bu ulusal grubun tarihin en uygun ulusal ekibi olduğu ya da bu kuşağın altın kuşak olduğu söylense de…
Şurası kesin ki, Harika Lig’de nitelikli yerli oyuncular oynamadığı surece, ne kulüp ekiplerinin ne de ulusal ekibin başarılı olma talihi var. Euro 2000’deki çeyrek final ve 2002 Dünya Kupası’ndaki üçüncülük derecelerini o devirde Galatasaray’da toplanan çekirdek takımdan ve o takımın kazandığı Avrupa başarılarından ayırmak mümkün mü? Euro 2008’deki yarı finali, birebir dönem Fenerbahçe’nin Şampiyonlar Ligi’nde çeyrek finale yükselmesinden bağımsız kıymetlendirmek mümkün mü? Elbette değil.
Tıpkı Euro 2020 kümesinde Türkiye’nin sıfır çekmesiyle, turnuvadan çabucak sonra Beşiktaş’ın Şampiyonlar Ligi kümesini puan alamadan bitirmesini ayırmanın mümkün olmaması üzere.
Nitekim, yirmi yedi yıl sonra Şampiyonlar Ligi’ne Türkiye’den bir ekibin giremediği, Konyaspor’un kendi alanında bir Lihtenştayn grubundan dört gol yediği dönemde Türkiye Ulusal Kadrosu da tarihinde birinci defa Faroe Adaları’na kaybetti.
Evet, Stefan Kuntz olağanüstü bir teknik yönetici olmayabilir. Lakin bu söylediklerinin yanlış olduğunu göstermez. Gerçeğimiz tam olarak bu.