Baz tesiri ile düşmeye başlayan ortalama enflasyona karşılık, artan maliyetler ve üretimdeki ıstıraplarla besin enflasyonu yüzde 102.55 ile üç haneli düzeylerde tırmanmaya devam ediyor. Temel besin eserlerinde tarihi düzeylere ulaşan ve etiket kontrolleri ile denetim altına alınmaya çalışılan fiyat artışlarında maliyetlere işaret eden üretici ise, gübre ilaç üzere alanlarda maliyet düşmedikçe ucuz besinin tezgaha inmeyeceğine dikkat çekiyor.
KURAKLIK RİSKİ BÜYÜK
Geçen bir yıllık müddette elektrik fiyatlarında yüzde 140, gübre fiyatlarında yüzde 60, zirai ilaçlarda yüzde 80’lik fiyat artışlarını gören üreticinin ithalat yasaklarıyla da kârının eridiğini kaydeden Antakya Ziraat Odası Başkanı Mehmet Muzaffer Okay, “Bunlar devam ettiği sürece besin fiyatlarında kimse ucuzluk beklemesin. Yok bu türlü bir şey. Maliyetlerde önemli bir düşüş olmadan besin fiyatları düşmez” diye konuştu.Türkiye’nin tarımda ithalata dayalı bir siyaset yürüttüğünü 20 eserde gelen ithalat yasağının ise çiftçiyi zora düşürdüğünü kaydeden Okay, pamuk, patates soğan üzere eserlerde gelecek yıl istikrarın değişebileceğini kaydetti. Kuraklık nedeni ile ekim süreçlerinin de ertelendiğini anlatan Okay, “Geçmiş yıllara baktığımızda olağan yağışlar yok bu sene. Nereye kadar sarfiyat bilemiyoruz külfet büyük o hususta. Pamuk hasadı olağanda eylül ayında olur ekime kadar toplanırdı artık kasım ayında pamuk topluyor beşerler. Buğdayda Türkiye’nin en âlâ yılı buğdayda 22 milyon ton. Şu anda 2023’ü kestirmek güç. Şayet yağmur olursa burada açığı kapatır” diye konuştu.
Tarladaki enflasyon etikete yansıyor
Ziraat Mühendisleri Odası Başkanı Remzi Baki Suiçmez de son açıklanan ziraî girdi fiyat endeksinin yüzde 134’ü aştığına dikkat çekti. Direkt üretimdeki enflasyonu söz eden bu oranın çiftçiyi zorladığını kaydeden Suiçmez, şöyle devam etti: “Yani tarladaki enflasyon hangi eseri alırsanız alın marketteki etiketi etkiliyor. Her periyotta bir eser hatalı ilan ediliyor bir patates, bir soğan, bir salatalık. Tahlil girdi maliyetlerini düşürmek ve tüketicinin de ucuz esere ulaşmasını sağlamak. Rekolte düşüşlerinde kuraklığın da tesiri var. Bilhassa kuru tarım yapılan eserlerde hububatta bakliyat, nohut mercimek dahil olmak üzere bu eserlerde kuraklık tesiri var. Güneydoğu Anadolu, İç Anadolu, Ege ve Trakya’da hâlâ tesirini sürdürüyor” dedi.
Üretim yerinde saydı, fiyatlar tırmandı
TÜİK bilgilerine nazaran, zerzevat eserleri üretim ölçüsünün 2022 yılında bir evvelki yıla nazaran değişim göstermeyerek yaklaşık 31.7 milyon ton olacağı varsayım edildi. TÜİK’in enflasyon bilgilerine nazaran ise Kasım 2022’de aylık artışın en yüksek olduğu ana küme yüze 5.75 ile besin ve alkolsüz içecekler olurken, besin fiyatlarındaki yıllık artış ise yüzde 102.55’i buldu.